Oud-commissaris Frank Houben (84) overleden: 'Echt een bijzonder mens'

Oud-commissaris van de Koningin Frank Houben is woensdag op 84-jarige leeftijd overleden. Hij was van 1987 tot 2003 commissaris van de Koningin in Brabant. Daarvoor was hij burgemeester van de gemeente Etten-Leur en van de toenmalige gemeente Luyksgestel.

De politieke carrière van Houben begon al vroeg. Na een studie rechten werd hij op zijn 29e burgemeester van Luyksgestel. Als telg uit een Limburgs geslacht van bestuurders was het geen grote verrassing dat hij het openbaar bestuur in ging. Zijn vader Frans was gouverneur in Limburg en zijn broer Philip was burgemeester van Maastricht.

Als CDA'er bleef Frank Houben zeventien jaar lang burgemeester op het Brabantse platteland. Na Luyksgestel volgde een korte periode als waarnemend burgemeester in de gemeente Vessem, Knegsel en Wintelre. Daarna werd hij in 1977 burgemeester van Etten-Leur. Tien jaar later nam hij daar afscheid en volgde hij Dries van Agt op als commissaris van de Koningin in Brabant.

"Echt een bijzonder mens", zegt Arnoud Reijnen over Houben. Reijnen werkte net een halfjaar bij de provincie toen Frank Houben de nieuwe commissaris van de Koningin werd. "Er stond iemand naast m'n bureau die zei: 'De commissaris heeft geen woordvoerder, dat ga jij doen'. Daar kon je natuurlijk geen 'nee' op zeggen."

"Voor zijn tijd werd de commissaris van de Koningin ouderwets benaderd."

Arnoud Reijnen

Reijnen maakte Houben van dichtbij mee. De commissaris was een groot vernieuwer, vindt hij. "Vóór zijn tijd werd de commissaris van de Koningin ouderwets benaderd. Het was gebruik dat hij nooit alleen door het provinciehuis liep. Er moest altijd een kamerheer mee. Nou, dat was snel afgelopen", weet Reijnen nog.

Anders dan zijn flamboyante voorganger was Frank Houben een stille, bescheiden diplomaat die veel wist te bereiken. Hij versterkte de economische positie van Brabant en zette zich in voor een beter milieu. Als het zo uitkwam, ging hij op de fiets naar het provinciehuis. "Zijn chauffeur fietste dan naast hem, met het koffertje", zegt Reijnen.

Houben keek vooruit. Hij was in 1997 een van de drijvende krachten achter het manifest Brabant 2050, waarin de visie over de toekomst van de provincie werd beschreven. "Hij was de bescheidenheid zelve, dus hij zou het nooit claimen. Maar discussies over natuurbeleid, milieu en de energietransitie zijn door hem aangezwengeld. Dat zie je nu nog steeds terug in het beleid van de provincie."

"Als er heisa was, zocht hij mensen op."

Arnoud Reijnen

Reijnen typeert Houben als een echt mensenmens. "Hij was geen belerende commissaris. Hij had het vermogen om in gesprek te gaan met mensen, hij had oog voor anderen. En als er heisa was, zocht hij mensen op."

Bij zijn afscheid als provinciebestuurder in 2003 hielpen tientallen Brabantse burgemeesters mee om een bos te planten rond Kasteel Nemerlaer in Haaren. Het was een eerbetoon, waarmee Houben werd bedankt voor zijn inzet voor een duurzaam Brabant. In het bos staat ook een borstbeeld van hem.

Frank Houben was een huisvriend van de koninklijke familie. Die relatie zorgde ervoor dat Den Bosch regelmatig koninklijk bezoek kreeg. Prinses Christina was getuige bij het huwelijk van Frank Houben met Monique van Lanschot. In 2002 was hij getuige bij het huwelijk van Willem-Alexander. Na zijn afscheid van het provinciebestuur werd hij kamerheer in buitengewone dienst van de koningin.

Frank Houben was Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw en Grootofficier in de Kroonorde van België. Bij zijn afscheid werd hij ereburger van Noord-Brabant en van Den Bosch. Ook was hij erevoorzitter van Brabants landschap.